Η ενδιάμεση έκθεση του ΟΟΣΑ για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα την οποία κρύβει, αλλά εφαρμόζει ήδη, η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας

 

Της Συντακτικής Επιτροπής του Σελιδοδείκτη*

 

Ήδη από τον Φεβρουάριο του 2017 το υπουργείο Παιδείας έχει στα χέρια του την ενδιάμεση έκθεση του ΟΟΣΑ για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Η έκθεση, αν και δημοσιευμένη στην ιστοσελίδα του ΟΟΣΑ[1], κατά ένα παράξενο τρόπο παραμένει κρυφή από την ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα, καθώς μέχρι τώρα έχουν παρουσιαστεί μόνο επιμέρους πλευρές της μέσω επιλεκτικών διαρροών από τον κυβερνητικό τύπο[2]  ενώ το Υπ. Παιδείας ισχυρίζεται ακόμα και στις επίσημες συναντήσεις του με τις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες (ΟΛΜΕ – ΔΟΕ) ότι δεν την γνωρίζει και την αναμένει!

Στο παρόν άρθρο θα επικεντρωθούμε συνοπτικά στους βασικούς άξονες των προτάσεων του ΟΟΣΑ για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και θα εξετάσουμε στη βάση αυτής της παρουσίασης δύο κρίσιμες -κατά τη γνώμη μας- διαστάσεις, αφενός τον βαθμό συμμόρφωσης του υπουργείου στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΟΟΣΑ και αφετέρου τον βαθμό διαφοροποίησης της σημερινής ενδιάμεσης έκθεσης του ΟΟΣΑ, σε σχέση με τις προτάσεις που ο ίδιος είχε καταθέσει το 2011. Οι δύο διαστάσεις ασφαλώς αλληλοδιαπλέκονται κι είναι κρίσιμες για την κατανόηση των γενικότερων πολιτικών σχεδιασμών των αστικών δυνάμεων στο πεδίο του σχολείου. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κι ο ίδιος ο υπουργός Παιδείας ισχυρίζονται ότι ο ρόλος του ΟΟΣΑ είναι απλά συμβουλευτικός κι όχι δεσμευτικός και ταυτόχρονα ότι η νέα έκθεση δεν μπορεί παρά να λαμβάνει υπόψη της τα νέα δεδομένα που διαμορφώθηκαν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και την ελληνική κοινωνία μετά το 2015.

Θυμίζουμε ότι η έκθεση ΟΟΣΑ του 2011 αποτέλεσε μια σημαντική τομή για την ελληνική εκπαίδευση. Η εκπαιδευτική πολιτική των κυβερνήσεων από το 2011 και μετά βασίστηκε πάνω στις πολύ συγκεκριμένες, νεοφιλελεύθερης κοπής, προτάσεις του ΟΟΣΑ. Ο εξορθολογισμός του σχολικού δικτύου διαμέσου μαζικών συγχωνεύσεων – καταργήσεων σχολικών μονάδων, η θεσμοθέτηση ανεξάρτητων αρχών αξιολόγησης σχολείων και πανεπιστημίων (ΑΔΙΠΠΔΕ-ΑΔΙΠ), το Π.Δ. 152 για την ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, η αύξηση του διδακτικού ωραρίου, οι διαθεσιμότητες εκπαιδευτικών και ο νόμος πλαίσιο για τα πανεπιστήμια αποτελούν μερικές μόνο εξειδικεύσεις της έκθεσης ΟΟΣΑ του 2011 για την ελληνική εκπαίδευση. Επομένως, κάθε άλλο παρά  συμβουλευτικό / τεχνοκρατικό ρόλο είχε ο ΟΟΣΑ τα τελευταία 6 χρόνια στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής.

Συνέδρια ΟΛΜΕ-ΔΟΕ: ένα κρίσιμο στιγμιότυπο στη μάχη για τη ταξική ανασυγκρότηση του κινήματος

της Άννας Μπαχτή, εκπροσώπου των Παρεμβάσεων στο ΔΣ της ΟΛΜΕ,

του Μιχάλη Μιλτσακάκη πρώην εκπροσώπου των Παρεμβάσεων στο ΔΣ της ΔΟΕ

Κανέναν δεν ξαφνιάζει η διαπίστωση πως το εκπαιδευτικό κίνημα ως αναπόσπαστο κομμάτι του εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος βρίσκεται σε μία περίοδο βαθιάς κρίσης. Η αποσυσπείρωση από τα σωματεία και η απομάκρυνση από τις συλλογικές διαδικασίες δείχνει να αποκτά «μόνιμα» χαρακτηριστικά κυρίως μετά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η βίαιη εφαρμογή των μνημονίων και των επιδιώξεων του κεφαλαίου από την αυτοαποκαλούμενη «αριστερή» κυβέρνηση έσπειρε την απογοήτευση στον κόσμο της εργασίας, ο οποίος προσδοκούσε τουλάχιστον να «μπει φρένο» στις ακραίες εκδοχές της νεοσυντηρητικής αναδιάρθρωσης στην εκπαίδευση και στο χτύπημα των εργασιακών δικαιωμάτων, της περιόδου των προηγούμενων κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Οι κυρίαρχες δυνάμεις του κυβερνητικού, εργοδοτικού συνδικαλισμού, παλιού και νέου,  ρίχνοντας τα βάρη πολύ εύκολα στους εκπαιδευτικούς που «δεν συμμετέχουν, δεν αντέχουν την απεργία, δεν έρχονται στις Γ.Σ», αρνούνται πλέον να οργανώσουν έστω στοιχειώδεις αμυντικούς αγώνες, απέναντι στα μέτρα που υλοποιούνται. Η ανυποληψία δεν εστιάζεται μόνο στο επίπεδο των τριτοβάθμιων οργανώσεων ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ, που έτσι και αλλιώς αντιμετωπίζονταν με καχυποψία από τους εκπαιδευτικούς, αλλά και στο επίπεδο των Ομοσπονδιών, ΟΛΜΕ-ΔΟΕ και των πρωτοβάθμιων σωματείων.

Την ίδια στιγμή όμως,  εξαιτίας της ραγδαίας επιδείνωσης των συνθηκών ζωής, των εργασιακών δικαιωμάτων και της κατάστασης του δημόσιου σχολείου, που στο αμέσως επόμενο διάστημα θα πάρει νέα ποιοτικά, αντιδραστικά χαρακτηριστικά, η συζήτηση και η αγωνία στο ευρύτερο  πρωτοπόρο αγωνιστικό κομμάτι της εκπαίδευσης ανοίγει με νέους όρους για το «αν και πως μπορούμε να πάμε αλλιώς».

Ένα αμερικάνικο ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης

του Γιώργου Καλημερίδη

Τον περασμένο Νοέμβριο στην πολιτεία της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε ένα πολύ ενδιαφέρον δημοψήφισμα για το αν θα έπρεπε να επεκταθούν τα λεγόμενα charter schools. Αν και παράδοξο για τα ελληνικά δεδομένα να γίνεται δημοψήφισμα για ζητήματα εκπαιδευτικής πολιτικής, το συγκεκριμένο δημοψήφισμα πήρε μεγάλες πολιτικές διαστάσεις, φτάνει να αναλογιστούμε ότι ψήφισαν περίπου 3.5 εκατομμύρια άνθρωποι και ξοδεύτηκαν 40 εκατ. δολάρια για την εκλογική καμπάνια των δύο αντίπαλων στρατοπέδων που είναι και το υψηλότερο ιστορικά για τη συγκεκριμένη πολιτεία. Το ερώτημα, αν και παραπλανητικό, καθώς δεν αφορούσε συνολικά την πολιτική απέναντι στα charter schools, αλλά τη δημιουργία ή όχι 12 καινούριων charters, μετατράπηκε σε μια συνολική πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ των υποστηρικτών της επιχειρηματικής δράσης στα σχολεία και των εκπαιδευτικών σωματείων και των συλλογικοτήτων που υπερασπίζονται το δημόσιο σχολείο και βλέπουν τη μόρφωση ως συλλογικό κοινωνικό δικαίωμα.

Τα charter schools, δηλαδή σχολεία δημόσιας χρηματοδοτήσης αλλά ιδιωτικού επιχειρηματικού ελέγχου, αποτελούν την αιχμή του δόρατος του διεθνούς νεοφιλελευθερισμού, ενώ στις ΗΠΑ, ειδικότερα, ισχυρά καπιταλιστικά συγκροτήματα, όπως το  ίδρυμα Melinda & Bill Gates και το Walton Education Foundation είναι βασικοί υποστηρικτές τους. Το γεγονός ότι μεγιστάνες  του κεφαλαίου, των οποίων το εισόδημα ισοδυναμεί συχνά με το ΑΕΠ ολόκληρων χωρών, είναι υποστηρικτές των συγκεκριμένων σχολείων είναι ενδεικτικό των ενδιαφερόντων του κεφαλαίου για το δημόσιο σχολείο και την καπιταλιστική αναδιάρθρωσή του. Αντίστοιχα, σε πολιτικό επίπεδο, το κίνημα των charter schools έχει διακομματική πολιτική υποστήριξη, καθώς και τα δύο τελευταία μεγάλα ομοσπονδιακά εκπαιδευτικά προγράμματα το No Child Left Behind (NCLF) και το Race to the Top των κυβερνήσεων Μπους και Ομπάμα στόχευαν στην επέκταση των συγκεκριμένων σχολείων.

Το αναπάντεχο αποτέλεσμα και η συντριπτική νίκη του ΟΧΙ, των υποστηρικτών δηλαδή του δημόσιου σχολείου,  με 62%,  αποτελεί, από αυτή την άποψη, μια  μεγάλη ήττα των καπιταλιστικών δυνάμεων στις ΗΠΑ στο πεδίο του σχολείου, αλλά και του αμερικάνικου πολιτικού κατεστημένου τόσο της συγκεκριμένης πολιτείας, όσο και ευρύτερα. Μια ήττα που κατά τη γνώμη μας έχει ένα ευρύτερο διεθνές ενδιαφέρον και αξίζει να απασχολήσει λίγο περισότερο τις δυνάμεις εκείνες που μάχονται για την υπεράσπιση του δημόσιου δωρεάν σχολείου για όλα τα παιδιά της εργαζόμενης πλειοψηφίας. Σε μεγάλο βαθμό, όπως θα ισχυριστούμε και παρακάτω, αποδεικνύεται ότι το σχολείο της αγοράς δεν είναι μια εκπαιδευτική νομοτέλεια και ασφαλώς το εκπαιδευτικό κίνημα στην Ελλάδα δεν είναι απολίθωμα του παρελθόντος, μια συντεχνία με ιδεολογικές αγκυλώσεις που αδυνατεί να παρακολουθήσει το νέο της σχολικής αυτονομίας και της εκπαιδευτικής επιχειρηματικότητας. Εκτός και αν βαφτίσουμε τη Μασαχουσέτη του MIT, του Χάρβαρντ και του Ταφτς διεθνής έδρα του εκπαιδευτικού λαϊκισμού.

Τα δύο στρατόπεδα

Ποιοι όμως συγκρούστηκαν πραγματικά στο δημοψήφισμα της Μασαχουσέτης ;

Ασφαλιστικό: Οκτώ μύθοι της κυβερνητικής προπαγάνδας

Στην τέχνη της κυβερνητικής προπαγάνδας μυήθηκαν οι υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ και ανερυθρίαστα σερβίρουν με τη μορφή «ερωταπαντήσεων» την μνημονιακή πολιτική τους, επιχειρώντας να θολώσουν το τοπίο και να εξαπατήσουν τους ασφαλισμένους και τον ελληνικό λαό για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος, των συντάξεων και των ασφαλιστικών εισφορών τους. Ας δούμε όμως πώς η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επιχειρεί να περιτυλίξει την βαθιά αντιδραστική και αντεργατική ασφαλιστική ανατροπή που βρίσκεται σε εξέλιξη με την δημοσιοποίηση του προτεινόμενου σχεδίου Κατρούγκαλου.

1ος μύθος: «Βιωσιμότητα και εξορθολογισμός του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης»

«Ποτέ δεν ήταν ορθολογικό και δίκαιο και έχει πάψει και πριν από την κρίση να είναι οικονομικά βιώσιμο», λέει η αιτιολογική έκθεση του σχεδίου Κατρούγκαλου κατά τα πρότυπα του… ΟΟΣΑ. Δε μας λέει όμως η κυβέρνηση πώς φτάσαμε στη σημερινή χρεοκοπία των ταμείων. Ποιοι είναι υπεύθυνοι; Οι ασφαλισμένοι; Οι υψηλές συντάξεις που δίνονται; Οι πρόωρα συνταξιοδοτημένοι; Ας δούμε ορισμένα στοιχεία. Στο ΙΚΑ, το με διαφορά μεγαλύτερο Ταμείο της χώρας, η μέση σύνταξη διαμορφώνεται σε 705 ευρώ. Εάν μάλιστα δούμε τις συντάξεις του ΙΚΑ που αφορούν όσους δούλευαν στον ιδιωτικό τομέα, τότε η μέση σύνταξη διαμορφώνεται σε 639 ευρώ. Στο ΕΤΑΑ (μηχανικών, δικηγόρων, ιατρών κ.λπ.) η μέση σύνταξη διαμορφώνεται σε 840 ευρώ. Επίσης, το 25% των συνταξιούχων λαμβάνει κάτω από 500 ευρώ. Η μέση επικουρική σύνταξη που δίνει το ΕΤΕΑ διαμορφώνεται σε 181 ευρώ. Τα στοιχεία που συνήθως αποκρύπτονται από τις κυβερνήσεις -και τη σημερινή- την ΕΕ, το κεφάλαιο, δείχνουν ότι οι πραγματικές αιτίες χρεοκοπίας του ασφαλιστικού αφορούν τη σταθερή και για δεκαετίες λεηλασία των αποθεματικών του. Από την εποχή των θαλασσοδανείων έως τις πιο πρόσφατες κλοπές με τα κλεμμένα του PSI (που ήταν 14 δισ. ευρώ), ταδομημένα ομόλογα, το χρηματιστηριακό τζογάρισμα 3,5 δισ. ευρώ, τη γενικευμένη εισφοροδιαφυγή της εργοδοσίας, που υπολογίζεται σε 13 δισ. ευρώ. Αλλά και την υψηλή ανεργία, καθώς κάθε 1% αύξηση ανεργίας προκαλεί απώλειες 0,5 δισ. ευρώ, καθώς και τις άγριες περικοπές των μισθών. Για παράδειγμα, 6 δισ. ευρώ χάθηκαν μόνο το 2011 από τις μειώσεις μισθών σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Οι «καλοί μαθητές» και οι… άλλοι

Του Χρήστου Κάτσικα

Η έρευνα πάνω στον εκπαιδευτικό θεσμό έχει διαπιστώσει ότι η σχολική επίδοση είναι συνάρτηση της κοινωνικής προέλευσης των μαθητευόμενων

Στο «Κοινωνικό Συμβόλαιο» το 1762, ο Ζαν Ζακ Ρουσό τονίζει πως στη «φυσική» κατάσταση οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι και πως οι εγγενείς διαφορές που υπάρχουν στα προσωπικά «χαρίσματα» δεν θέτουν σε κίνδυνο την κοινωνική ισότητα, εφόσον η κοινωνία ανταμείβει τους ανθρώπους σύμφωνα με την αξία τους και όχι σύμφωνα με την καταγωγή και την οικονομική τους κατάσταση.

Σύμφωνα με τον ίδιο συγγραφέα, μια «φυσική αριστοκρατία» εμφανίζεται, όταν η κοινωνία καταργεί τα προνόμια που αποτελούν τη βάση της «τεχνητής αριστοκρατίας», μια έκφραση ταυτόσημη με την κληρονομικώ δικαίω αριστοκρατία.

Στα χνάρια του Ρουσό, o Τόμας Τζέφερσον στο Προοίμιο της Αμερικανικής Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας γράφει ότι «όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι», δηλαδή ότι όλοι γεννιούνται με τα ίδια ηθικά και πολιτικά δικαιώματα, απλά είναι προικισμένοι με διαφορετικές-άνισες ικανότητες και προσόντα.

Σύμφωνα με τον Τζέφερσον, κανένα τεχνητό εμπόδιο δεν πρέπει να εμποδίζει τους ανθρώπους να πετύχουν την κοινωνική θέση που τους αξίζει, σύμφωνα με τα χαρίσματά τους.

Η κατασκευή της «ενδοσχολικής βίας»

Του Λευτέρη Παπαθανάση*

Η είδηση πέφτει σαν κεραυνός. Η Ελλάδα είναι στην τέταρτη θέση (ανάμεσα στις χώρες που μελετήθηκαν) στην έκταση του φαινομένου της «ενδοσχολικής βίας». Το συμπέρασμα είναι το ίδιο άμεσο: κάτι πρέπει να κάνουμε και μάλιστα το συντομότερο! Ποιο άκαρδο τέρας είναι στο κάτω-κάτω ευχαριστημένο με το γεγονός ότι τα παιδιά μας περνούν τόσο άσχημα στο σχολείο, με τραύματα που τους μένουν μέχρι τα γεράματα; (βάλε έναν αστερίσκο εδώ, θα δούμε ποιο είναι το πραγματικό άκαρδο τέρας προς το τέλος…).

Εδώ και λίγο καιρό λοιπόν, τα ελληνικά σχολεία (ακολουθώντας τη διεθνή μόδα) ζούνε στους ρυθμούς του φαινομένου αυτού. Μελέτες για το φαινόμενο, σεμινάρια για το φαινόμενο, επιτροπές και υπεύθυνοι για το φαινόμενο, «δράσεις» για το φαινόμενο. Λέω λοιπόν από την αρχή ότι για μένα το φαινόμενο αυτό είναι μια κατασκευή, μια επινόηση. Ακόμα περισσότερο, ισχυρίζομαι ότι η κατασκευή αυτού του φαινομένου έχει βαθύτερα και σκοτεινά κίνητρα, δηλαδή τη δημιουργία συναίνεσης στην ένταση του κοινωνικού ελέγχου και την πειθάρχηση της νεολαίας.

«ΡΟΥΜΠΡΙΚΕΣ», COPY PASTE ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΑΘΡΟΧΕΙΡΙΕΣ

Tο επιμορφωτικό υλικό του Π.Δ. για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών

του Γιώργου Καλημερίδη

Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε, όχι γενικά, με την πολιτική λογική και το παιδαγωγικό περιεχόμενο του Π.Δ. για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, αλλά πολύ πιο συγκεκριμένα με το επιμορφωτικό υλικό που κυκλοφόρησε για την αξιολόγηση στελεχών και εκπαιδευτικών από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, τον οδικό χάρτη για την υλοποίηση της αξιολόγησης στην πράξη. Ήδη υπάρχει μια αξιόλογη αρθρογραφία που, κατά τη γνώμη μας, απαντάει με επάρκεια, από την πλευρά του εκπαιδευτικού κινήματος, στο παιδαγωγικό περιεχόμενο και τις πολιτικές στοχεύσεις της κυβερνητικής πολιτικής για την αξιολόγηση. Η προσπάθεια εδώ είναι να ενισχύσουμε την υπάρχουσα επιχειρηματολογία με την ειδικότερη εξέταση του επιμορφωτικού υλικού, που κατά τη γνώμη μας, θα φωτίσει ακόμη περισσότερο το πραγματικό πολιτικό περιεχόμενο του Π.Δ. για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που δεν είναι άλλο από την ενοχοποίηση του εκπαιδευτικού, την εξατομίκευση των ευθυνών για την εκπαιδευτική κρίση και την προσπάθεια επιβολής του πειθαρχικού ελέγχου και του ανταγωνισμού σε όλο το εύρος των εκπαιδευτικών πρακτικών.

Με βάση το συγκεκριμένο επιμορφωτικό υλικό “πραγματοποιήθηκαν” τα σεμινάρια των στελεχών εκπαίδευσης και των σχολικών συμβούλων το Μάρτιο -Απρίλη και αυτό το υλικό θα αξιοποιηθεί και στην αντίστοιχη επιμόρφωση των σχολικών διευθυντών το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Βασικός σκοπός του είναι “(α) να βοηθήσει τους επιμορφούμενους αξιολογητές να εξοικειωθούν σε μεγαλύτερο βαθμό με το Π.Δ. 152/2013 και (β) να αποτελέσει βάση προβληματισμού, ανταλλαγής απόψεων και εξάσκησης σε τομείς που ενδεχομένως θα απασχολήσουν τους αξιολογητές”.

Εκ βαθέων

Του Στέλιου Μαρίνη

 

Είχα ένα όνειρο. Πίστευα ότι το κλειδί για να ανοίξεις τα μυαλά των μαθητών σου ήταν πρώτα να ανοίξεις τις ψυχές τους. Πίστευα ότι μπορεί να μη χρειαστούν ποτέ στη ζωή τους τη διακρίνουσα τριωνύμου, αλλά πάντα θα χρειάζονταν το διερευνητικό στοχασμό, την αυτοπειθαρχία, την αυτοεκτίμηση και το σεβασμό των άλλων. Πίστευα ότι αυτές οι αρετές δεν αποκτώνται με κουρίκουλουμ ούτε, βέβαια, με πλάνο για να βγει η ύλη, αλλά με προσέγγισή τους, με ενδυνάμωση της αυτοπεποίθησής τους, με την καλλιέργεια εσωτερικών κινήτρων για την απόκτηση της γνώσης. Πίστευα ότι οι τελικές εξετάσεις δεν έχουν καμιά παιδαγωγική αξία, αφού δεν δίνουν περιθώριο βελτίωσης, αλλά απλώς κατατάσσουν τους μαθητές μέσω μιας κλίμακας που δεν λέει τίποτε. Πίστευα ότι, εφόσον υπάρχουν, στόχο έχουν να δώσουν στο μαθητή την αφορμή να συνοψίσει και να οργανώσει τις γνώσεις του και να τον ασκήσουν στη συγκέντρωση της σκέψης σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο και όχι να τον απορρίψουν ή να του ανοίξουν το δρόμο για μια επαγγελματική πορεία. Πίστευα ότι η γνώση είναι προνόμιο ελεύθερων ανθρώπων και μεταδίδεται με ενδιάμεσο ελεύθερους ανθρώπους που αγαπούν αυτό που κάνουν. Πίστευα ότι οι μαθητές δεν μαθαίνουν όπως οι μηχανές, εκτός αν στόχος μας είναι να παραγάγουμε υβρίδια ανθρωπομηχανών. Πίστευα ότι, όταν η κοινωνία βρίσκεται σε πνευματική και ηθική έξαρση, το σχολείο στοχεύει στην ένταξη των μαθητών σ’ αυτή την κοινωνία, αλλά όταν η κοινωνία βρίσκεται σε παρακμή, το σχολείο παλεύει να προετοιμάσει ανθρώπους που θα αλλάξουν την κοινωνία.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗΣ

του Περικλή Παυλίδη

περιοδικό ΟΥΤΟΠΙΑ, τεύχος 80, Μάιος-Ιούνιος 2008

 

Η εκπαίδευση  στον ορίζοντα της κοινωνικής χειραφέτησης.

Το κομφορμιστικό έθος του μεταμοντερνισμού.

Η εκπαίδευση,  στο βαθμό που είναι σκόπιμη, συστηματική και οργανωμένη δραστηριότητα απαιτεί κατανόηση της εποχής, τόσο ως συνόλου δοσμένων κυρίαρχων χαρακτηριστικών (κυρίαρχων κοινωνικών σχέσεων, πολιτισμικών επιτεύξεων,   χαρακτηριστικών της εργασίας, κυρίαρχων ιδεών-ιδεολογιών), όσο  και ως φάσματος δυνατοτήτων εξέλιξής της, οι οποίες ορίζονται αποφασιστικά από τις αντιθέσεις του παρόντος, καθώς και από τις τάσεις επίλυσης – υπέρβασης τους.

Σήμερα, βέβαια η  σύζευξη της εκπαίδευσης με στάσεις  και ιδεώδη που προτάσσουν  τη σφαιρική κατανόηση και αλλαγή  της κοινωνικής ολότητας κάθε άλλο παρά αυτονόητη θα μπορούσε να θεωρηθεί.  Παραπέμπει μάλιστα σε επιδιώξεις, οι οποίες στο πρόσφατο παρελθόν γνώρισαν  δριμύτατη κριτική και απόρριψη εκ μέρους του περιβόητου μεταμοντερνιστικού  ρεύματος  σκέψης.

Είναι αλήθεια ότι ο μεταμοντερνισμός   δεν προκαλεί πια  έντονο ενδιαφέρον και συζήτηση,  όπως συνέβαινε  παλαιότερα, ίσως γιατί ορισμένες ιδέες του είναι  πλέον τόσο διάχυτες και οικείες, που  λειτουργούν ως κοινοί τόποι, εκλαμβάνονται ως δεδομένα στοιχεία της σύγχρονης πολιτισμικής πραγματικότητας. Σε κάθε περίπτωση, η προσπάθεια σύζευξης της  εκπαίδευσης με την προβληματική της κοινωνικής χειραφέτησης βρίσκεται αναπόδραστα σε τροχιά σύγκρουσης με τη μεταμοντερνιστική ιδεολογία, η οποία  στα προτάγματα ριζικής κοινωνικής αλλαγής  δεν βλέπει τίποτε άλλο παρά  μεγάλες αφηγήσεις που ενέχουν ολοκληρωτικές και καταπιεστικές συνέπειες.

Τράπεζα αιμάτων

του Στέλιου Μαρίνου

(Παρεμβάσεις – Κινήσεις – Συσπειρώσεις)

Τράπεζα θεμάτων

Μια ακόμη πτυχή του πολέμου ενάντια στα δικαιώματα του λαού

Όταν είσαι καθηγητής Πανεπιστημίου, αρκεί να μη χάνεις ώρες διδασκαλίας για να ολοκληρώσεις τη διδασκαλία του μαθήματός σου μέσα στο Ακαδημαϊκό έτος. Θεωρείται δεδομένο ότι η ακαδημαϊκή διδασκαλία περιορίζεται στην καλή παρουσίαση του μαθήματος. Ο καθηγητής διδάσκει. Αν περισσέψει χρόνος απαντά σε ερωτήσεις, οι δε απαντήσεις του μπορεί κάλλιστα να είναι απλώς παραπομπή σε πηγές – βιβλιογραφία. Την ευθύνη να μάθουν το διδασκόμενο αντικείμενο έχουν οι φοιτητές.

Η μεταφορά, όμως, του μοντέλου αυτού στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ακυρώνει κάθε παιδαγωγική αρχή. Χιλιάδες έρευνες πρέπει να πάνε στα αζήτητα, η δε επιστήμη της παιδαγωγικής συνολικά καθίσταται άχρηστη για τους εκπαιδευτικούς του Λυκείου.